Η ανάδειξη του Ναού της Αρτέμιδος Αγροτιάς και τα παριλίσια ιερά

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - 19/2/2019

Το είχαν παρομοιάσει με το... αθηναϊκό «γεφύρι της Αρτας». Από τη δεκαετία του 1960, η υπόθεση του αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή Μετς, όπου βρισκόταν ο ιωνικός ναός της Αρτέμιδος Αγροτέρας, έχει συζητηθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), αλλά και σε... γραφεία υπουργών Πολιτισμού, αμέτρητες ώρες.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για την υπόθεση της απαλλοτρίωσης του ακινήτου επί των οδών Αρδηττού, Θωμοπούλου, Κούτουλα και Κεφάλου, σε ένα κομμάτι γης, έκτασης 1.390,70 τ.μ. και με θέα τον ναό του Ολυμπίου Διός και την Ακρόπολη στο βάθος. Η σημερινή του αξία είναι περίπου 2,2 εκατ. ευρώ. Αποφάσεις επί αποφάσεων, απαλλοτριώσεις που εγκρίθηκαν αλλά δεν υλοποιήθηκαν, διαμαρτυρίες και καταγγελίες, είναι μερικά από τα επεισόδια της περιπέτειας του ιερού, η οποία πριν από λίγες μέρες, όπως όλα δείχνουν, έληξε. Το ΚΑΣ με γνωμοδότησή του άνοιξε ομόφωνα τον δρόμο για την απαλλοτρίωση του ακινήτου στο Μετς και την ανάδειξη του Ναού της Αρτέμιδος Αγροτέρας.

Στη γνωμοδότηση συμπεριελήφθησαν οι όροι να πραγματοποιηθεί περιορισμένης έκτασης ανασκαφική έρευνα, να «τρέξουν» γρήγορα οι διαδικασίες ανάδειξης των αρχαιοτήτων και να πραγματοποιηθεί μελέτη για την προοπτική σύνδεσης του χώρου με το Ολυμπιείο και τα παριλίσια ιερά.

Υπέρ της απαλλοτρίωσης ήταν στην εισήγησή της η διευθύντρια της αρμόδιας Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ενώ αντίθετη άποψη διατύπωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, η οποία πρότεινε δόμηση υπό όρους, με παράλληλη ανάδειξη των αρχαιοτήτων, βασίζοντας την αντίθεσή της στην υψηλή αντικειμενική αξία του ακινήτου. Ωστόσο, όπως τονίστηκε στη συνεδρίαση, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό γιατί οι ιδιοκτήτες είναι έξι και τα κατάλοιπα δεν είναι συγκεντρωμένα σε ένα σημείο.

Αναμφισβήτητα πρόκειται για έναν σημαντικό χώρο στην ιστορία των Αθηνών, σε ένα πολύ ξεχωριστό σημείο με το «βλέμμα» στραμμένο σε όλη την αρχαιολογική περιοχή γύρω από το Ολυμπιείο.

Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί δύο ναοί. Για τον ιωνικό ναό του Ιλισού, που κατασκευάστηκε περίπου στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., λεπτομέρειες γνωρίζουμε από τις καταγραφές δύο Βρετανών περιηγητών. Του αρχιτέκτονα και ζωγράφου James Stuart και του επίσης αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Nicholas Revett, οι οποίοι έφτασαν στην Ελλάδα την άνοιξη του 1751, παρέμειναν περίπου δυόμισι χρόνια και εργάστηκαν κυρίως στην Αττική. Στα τέλη του 5ου αι. μ.Χ. μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία που ονομάστηκε Παναγία στην Πέτρα και τον 17ο αι. μετασκευάστηκε σε μικρότερων διαστάσεων ναό. Το 1778 κατεδαφίστηκε με διαταγή του βοεβόδα των Αθηνών, Χατζή Αλή Χασεκή, για να χρησιμοποιηθεί το υλικό του στην ανέγερση του οχυρωματικού περιβόλου της πόλης. Ο Ναός της Αρτέμιδος Αγροτέρας χτίστηκε πιθανότατα από τον Καλλικράτη, αρχιτέκτονα του Ναού της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη.