Ναός του Διός Μειλιχίου στο Μετς

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ «Τύπος» - 23/7/2014

Πέρασε πάνω από ένας αιώνας από την αρχική ανασκαφή του Ανδρέα Σκιά (και τέσσερα χρόνια σύγχρονου καθαρισμού) για να επιβεβαιώσουμε και τυπικά εκείνο το απόσπασμα του Θουκυδίδη που αναφέρεται στην ύπαρξη ναού του Διός Μειλιχίου, του «Δία έξω από τα τείχη».

Η ύπαρξη ναού στο λεγόμενο οικόπεδο Αγροτέρας, στις δυτικές υπώρειες του λόφου του Αρδηττού, στο Μετς, ήταν βέβαια γνωστή από πολύ παλιά χάρη στις γκραβούρες του 18ου αιώνα που τον δείχνουν μετασκευασμένο σε χριστιανική εκκλησία. Η μορφή του αυτή δεν θα κρατούσε πάντως, καθώς λίγα χρόνια αργότερα ο Χασεκή Πασάς διατάζει τη διάλυση του ναού και την ενσωμάτωση του οικοδομικού υλικού στο γνωστό τείχος που πήρε το όνομά του. Στα τέλη του 19ου αιώνα και εν μέσω των υπαρχουσών πλέον οικιών στην περιοχή, ο Ανδρέας Σκιάς πραγματοποιεί ανασκαφή κατά την οποία εντοπίζει θεμέλια ενός ναϊκού οικοδομήματος το οποίο και ταυτίζει με τον ναό της Αγροτέρας Αρτέμιδος, του οποίου η ύπαρξη παραδίδεται επίσης από τις αρχαίες πηγές.

Ενας ή δύο ναοί

Με αυτά τα ιστορικά δεδομένα ήταν πλέον φανερό ότι για να γίνει ολοκληρωμένη έρευνα έπρεπε να προχωρήσει η απαλλοτρίωση των διαφόρων κτισμάτων του οικοπέδου ώστε να επεκταθεί το έργο των αρχαιολόγων και να βγουν πιο ασφαλή συμπεράσματα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι προσπάθειες αυτές είχαν ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’60, δεν τελεσφόρησαν ποτέ. Το 2010 τελικά ξεκίνησε ο καθαρισμός του οικοπέδου, ενώ, όπως μας είπε η κ. Ελένη Μπάνου, προϊσταμένη της Γ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ήδη από το 2012 είχαν εντοπιστεί τμήματα ανάγλυφου διακόσμου κάποιου ναού. Μόλις τον περασμένο μήνα όμως -και συγκεκριμένα στις 17 Ιουνίου- ήρθε στο φως το κυκλικό θραύσμα που επιβεβαίωσε την ταυτότητα του οικοδομήματος. «Δ [ιί] Μει [λιχίω]» αναφέρει η επιγραφή, που βρέθηκε ενσωματωμένη σε νεότερο τοίχο και συνοδεύεται από το όνομα του αναθέτη. «Συνεκτιμώντας τα δεδομένα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι στο σημείο υπήρχε τουλάχιστον ένας ναός, αυτός του Διός Μειλιχίου που αναφέρεται και στις πηγές. Το πιθανότερο είναι μάλιστα να πρόκειται για τον ίδιο ναό που είχε εντοπίσει και ο Στάης και τον είχε αποδώσει στην Αγροτέρα Αρτέμιδα. Ωστόσο, πρέπει να κρατήσουμε ακόμα επιφυλάξεις, καθώς τα σχέδια του Στάη τοποθετούν τον ναό σημαντικά χαμηλότερα, οπότε ασφαλή συμπεράσματα για το αν έχουμε να κάνουμε με ένα ή δύο ναϊκά οικοδομήματα θα βγουν αφού ολοκληρωθεί ο καθαρισμός της περιοχής», επισήμανε η κ. Μπάνου στην επικοινωνία μας.

Αυτόν τον καθαρισμό και γενικότερα την εντατικοποίηση των εργασιών επιθυμεί και ο υπουργός Πολιτισμού κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος επισκέφθηκε το Μετς για μια επιτόπου αυτοψία στον χώρο. Επιπλέον, με δήλωσή του στην «Κ», διευκρίνισε, αναφερόμενος στις πιθανές απαλλοτριώσεις, ότι το υπουργείο οφείλει να αναζητά διαρκώς και να βρίσκει τη χρυσή τομή ανάμεσα στα έννομα αγαθά της πολιτιστικής προστασίας, από τη μια, και της ιδιοκτησίας, από την άλλη. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Το Μετς το επισκέφτηκα για το σπουδαίο αρχαιολογικό έργο που γίνεται, αλλά και για να ζητήσω την ολοκλήρωσή του, προκειμένου να ασκήσουν οι ιδιοκτήτες τα δικαιώματά τους και να μην αισθάνονται επ’ άπειρον ότι τιμωρούνται λόγω του ότι βρέθηκαν αρχαία στο οικόπεδό τους. Αλλωστε εκεί ανακαλύψαμε ναό του Διός Μειλιχίου, όχι του Διός Αλάστορος (τιμωρός θεός)!».