37 χρόνια όμηροι της χούντας για ένα οικόπεδο!

ESPRESSO - 14/3/2010

Ομηρος της χούντας βρίσκεται εδώ και 37 ολόκληρα χρόνια μία οικογένεια για ένα οικόπεδο. Οσο απίστευτο κι αν ακούγεται, είναι η πραγματικότητα. Το χειρότερο από όλα είναι η παθητική στάση που κρατά μέχρι και σήμερα η Πολιτεία, η οποία δεν έχει κάνει καμία ουσιαστική κίνηση για να δοθεί επιτέλους τέλος σε μία αδικία που κρατά σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Ενα οικόπεδο-φιλέτο στο κέντρο της Αθήνας που επί της ουσίας δεν χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος, ωστόσο από καπρίτσια της χούντας και για τη... θέα της πρώτης -τότε- κυρίας Δέσποινας Παπαδοπούλου εξακολουθεί να μην είναι εκμεταλλεύσιμο από τους ιδιοκτήτες του.

Ιστορία γραφειοκρατικής τρέλας που κρατάει από το 1973; Αλήθεια, τι απάντηση μπορεί να δώσει κανείς, όταν ακόμη και σήμερα το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει κάνει το αυτονόητο; Να στείλει δηλαδή την Αρχαιολογική Υπηρεσία προκειμένου να γίνουν οι απαιτούμενες ανασκαφές και να δώσουν οριστική λύση στην ύπαρξη ή μη αρχαιολογικών ευρημάτων;

Το ακίνητο βρίσκεται επί της λεωφόρου Αρδηττού στο Μετς, απέναντι από τον ναό της Αγίας Φωτεινής. Η περιπέτεια του οικοδομικού τετραγώνου 53013 έχει μακρά και αμφιλεγόμενη ιστορία. Σχετίζεται με την ύπαρξη σε αυτό αρχαιολογικών ευρημάτων που υποτίθεται πως συνδέονται με τον Ναό της Αγροτέρας Αρτέμιδος, έργο που κατά πάσα πιθανότητα έχτισε ο Καλλικράτης το 448 π.Χ., σύμφωνα με αναφορές του Πλάτωνα και του Παυσανία.

Ετσι λοιπόν, στον ρουν της Ιστορίας, το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο πολλές φορές προτάθηκε προς απαλλοτρίωση ή προς απευθείας εξαγορά από το Δημόσιο, χωρίς ποτέ να ολοκληρωθεί η ορθή διαδικασία, αφού συνεχώς προέκυπταν διαφορετικοί λόγοι που διαφωνούσαν είτε για τον σκοπό είτε για τον χώρο της απαλλοτρίωσης. Αποτέλεσμα όλων αυτών των αόριστων εκτιμήσεων για την ακριβή αρχαιολογική εκτίμησση των ευρημάτων είναι -όπως θα διαπιστώσετε- οι ιδιοκτήτες του ακινήτου στο εν λόγω τετράγωνο επί σχεδόν σαράντα χρόνια να μην μπορούν να το αξιοποιήσουν, ούτε να το χτίσουν ούτε και να εισπράξουν χρήματα από το κράτος με την απαλλοτρίωσή του. Αντιθέτως, για όλα αυτά τα χρόνια καταβάλλουν στην Εφορία τους προβλεπόμενους φόρους, ενώ ταυτόχρονα η φορολογική δήλωσή τους εκτινάσσεται στα ύψη.

Η περιπέτεια των ιδιοκτητών του συγκεκριμένου οικοπέδου ξεκίνησε το 1973. Τότε θέλησαν να το αξιοποιήσουν με την ανοικοδόμησή του. Ομως έπεσαν πάνω στη χούντα των συνταγματαρχών και κυρίως στη σιδηρά κυρία της δικτατορίας, τη Δέσποινα Παπαδοπούλου. Η τελευταία δεν ήθελε με τίποτε να ανεγερθεί το κτίριο. Γιατί; Προτίμησε να χτιστεί η δική της ιδιοκτησία με την υπέροχη θέα στην Ακρόπολη και όλη την Αθήνα στο πιάτο! Οι ιδιοκτήτες δεν το έβαλαν κάτω και πίεζαν συνέχεια για την ανοικοδόμηση του οικοπέδου τους, αλλά η χούντα δεν μπορούσε να χαλάσει το χατίρι της Δέσποινας. Ετσι, η τότε ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού άλλαξε πορεία και ανέφερε ότι στο οικοδομικό τετράγωνο 53013 υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα και η ανέγερση οποιουδήποτε κτιρίου είναι αδύνατη, όμως την ίδια στιγμή ήρθην η απαλλοτρίωση στο Ο.Τ. 53012…


H ιστορία του οικοδομικού τετραγώνου

Η ιστορία του οικοδομικού τετραγώνου 53013 ξεκινά το 1893, όταν κατά τη διάρκεια ανασκαφών για τον εντοπισμό του Ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, ο επικεφαλής των ερευνών αρχαιολόγος Ανδρέας Σκιάς εντόπισε τη βάση κάποιου ναού στο κέντρο του οποίου υπήρχε ένας χώρος συγκέντρωσης λυμάτων (σηπτική δεξαμενή) και γύρω του υπήρχαν αρκετοί χριστιανικοί τάφοι. Ο εντοπισμός του ναού έγινε σε τμήμα του διπλανού τετραγώνου με αριθμό Ο.Τ. 53012 αγγίζοντας και την άκρη του Ο.Τ. 53013.

Μετά το πέρας όμως των ανασκαφών ο ίδιος ο αρχαιολόγος γράφει: «Η όλως απροσδόκητος ανακάλυψις τοσούτων τάφων παρ' αρχαίον ναόν, ενώ είναι γνωστότατον το έθος των αρχαίων να μη επιτρέπωσι ταφήν εν ιεροίς, δυσκόλως δύναται να συμβιβασθεί προς την γνώμην ότι ο ναός ούτος ανήκε τη Δήμητρι ή τη Αγροτέρα Αρτέμιδι, ην ουδέ η αόριστος μαρτυρία του Παυσανία αρκεί να βεβαιώση...».

Με λίγα λόγια, ο Ανδρέας Σκιάς αποκλείει το ενδεχόμενο να βρίσκεται ο Ναός σε αυτό το σημείο. Παρ’ όλα αυτά, μισόν αιώνα αργότερα, κατά τη διάνοιξη της οδού Αρδηττού, τα έτη 1956-1960, ο αρχιτέκτονας ονόματι Τραυλός εντοπίζει εκτός της οικοδομικής γραμμής του οικοδομικού τετραγώνου 8 πωρόλιθους, που πιθανόν να ήταν τοιχίο στήριξης του περιβάλλοντα χώρου του Ναού που βρήκε ο Σκιάς κατά την ανασκαφή του 1893, τα σχέδια των οποίων καταθέτει στο τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ με τον γενικό τίτλο: «Ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος». Εδώ ακριβώς τα πράγματα αρχίζουν να περιπλέκονται, καθώς το διπλανό Ο.Τ. 53012 χαρακτηρίζεται αρχαιολογικός χώρος και το 1964 αποφασίζεται η απαλλοτρίωση τμήματος αυτού. Εννέα χρόνια μετά, το 1973, το υπουργείο Πολιτισμού εντελώς ξαφνικά και χωρίς νέα στοιχεία που να το δικαιολογεί, αποφασίζει την άρση της απαλλοτρίωσης του Ο.Τ. 53012 και αποφαίνεται ότι τα υπολείμματα του ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος βρίσκονται στο διπλανό Ο.Τ. 53013. Ετσι, εν μία νυκτί το 53012 αποδεσμεύτηκε και αξιοποιήθηκε «καταλλήλως», ενώ στο 53013 μπήκε αμέσως ταφόπλακα. Αραγε, πόσο τυχαίο μπορεί να είναι το γεγονός ότι στο οικοδομικό τετράγωνο 53012 που αποχαρακτηρίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες επί χούντας χτίστηκε πολυκατοικία, στο ρετιρέ της οποίας διατηρούσε διαμέρισμα η Δέσποινα Παπαδοπούλου;


Οι ακυρώσεις και οι προφάσεις

Στο διάστημα των χρόνων που πέρασαν από το 1973 μέχρι σήμερα, το ακίνητο επί του πολύπαθου Ο.Τ. 53013 προτάθηκε για απαλλοτρίωση εις μνήμη του αρχαίου ναού αλλά ποτέ δεν πληρώθηκαν τα προτεινόμενα κονδύλια από το ελληνικό Δημόσιο, αφού οι λόγοι κρίνονταν ως αόριστοι και δεν δικαιολογούσαν επαρκώς τη σοβαρότατη οικονομική επιβάρυνση του Δημοσίου και έτσι στη συνέχεια ακυρώθηκαν. Παράλληλα, κρίθηκαν ετοιμόρροπα τα κτίρια, εκδόθηκαν υποχρεωτικές αποφάσεις κατεδάφισης που επίσης ακυρώθηκαν. Η πιο πρόσφατη κατάληξη των διαφόρων ενεργειών του υπουργείου Πολιτισμού και των ιδιοκτητών ήταν η έναρξη της υλοποίησης της υπουργικής απόφασης (ύστερα από εισήγηση του ΚΑΣ) της 31/10/2005 (ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ3/88473/4359) για καθαίρεση των κτιρίων και ανασκαφική έρευνα που είχε σκοπό να διαπιστωθεί τελεσίδικα αν και τι περιέχει ο χώρος αυτός από αρχαιολογικής σκοπιάς.

Από το 2005 μέχρι το 2009, τρεις φορές εγκρίθηκαν χρήματα για την κατεδάφιση των ετοιμόρροπων χτισμάτων, χωρίς ωστόσο να εκτελούνται, με διάφορες προφάσεις. Μετά πολλών βασάνων και ύστερα από αγώνα τεσσάρων ετών ακυρώσεων, στις 21 Δεκεμβρίου του 2009 άρχισε η κατεδάφιση για να διακοπεί ακριβώς στη μέση της διαδικασίας, όταν με αιφνιδιαστική απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού το ήδη δομημένο Ο.Τ. 53013 προτάθηκε να γίνει αρχαιολογική Ζώνη Α’ (όπερ σημαίνει αδόμητο), με αποτέλεσμα να εκμηδενιστεί η αξία των ακινήτων. Απορίας άξιον είναι για ποιο λόγο όλα αυτά τα χρόνια οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου δεν προχωρούν στην ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας μόνο και μόνο για χάρη της επιστήμης, να μάθει επιτέλους ο ελληνικός λαός πού βρίσκεται τελικά ο αρχαίος ναός;

Ποιοι σύλλογοι «ενδιαφερόμενων πολιτών», ποιες αυτόκλητες ή ετερόκλητες «πρωτοβουλίες πολιτών» και ποιες παγανιστικές οργανώσεις υποτιθέμενων αρχαιολατρών πιέζουν να μη γίνει καμία εργασία στον χώρο, προστατεύοντας παράλληλα τη θέα των υπολοίπων οικοδομών που έχουν ανεγερθεί στο ίδιο Ο.Τ. 53013 αλλά πίσω από τα οικόπεδα που συζητάμε;

Αραγε, η Πολιτεία έχει τη βούληση να ξεκαθαρίσει τη... θέα ορισμένων οικοπεδούχων από τη θεά Αρτέμιδα; Οψόμεθα.


ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΤΟΥΝΑΣ