Επιστολή Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων για τον Ναό της Αγροτέρας Αρτέμιδος

- 15/3/2005

Α.Π.33048 Αθήνα 15 Μαρτίου 2005

Προς
Τον Υπουργό Πολιτισμού
κ. Κωνσταντίνο Καραμανλή
Μπουμπουλίνας 20-22, 10680 Αθήνα

Κοινοποίηση:
1. Γραφείο Πρωθυπουργού
2. Υφυπουργό Πολιτισμού κ. Πέτρο Τατούλη
3. Γεν. Γραμματέα ΥΠΠΟ κ. Χρ. Ζαχόπουλο
4. Δήμαρχο Αθηναίων κα. Ντ. Μπακογιάννη
5. Διευθύντρια Γ΄ Ε.Π.Κ.Α. κα. Ν. Βαλάκου
6. Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο
7. Μ.Μ.Ε. - Εφημερίδες
8. Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε.

Θέμα: Ναός Αγροτέρας Αρτέμιδος

Ο ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος κτίστηκε το 448 π.Χ., πιθανότατα από τον Καλλικράτη, αρχιτέκτονα του ναού της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη, με τον οποίο παρουσιάζει πολλές ομοιότητες. Αναφορές στο μνημείο κάνουν ο Πλάτων και ο Παυσανίας, ενώ κατά τον Πλούταρχο στην περιοχή αυτή τελούνταν τα Μικρά Ελευσίνια Μυστήρια. Ο ναός συνδέθηκε άμεσα με την νίκη των Αθηναίων στην Μάχη του Μαραθώνα και την άνθιση της πόλης των Αθηνών. Κατεδαφίστηκε το 1778 και τα υλικά του χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του τείχους των Αθηνών γύρω από την Ακρόπολη.

Η σπουδαιότητα του ναού και η μεγάλη αρχαιολογική και ιστορική του άξια για την πόλη των Αθηνών και τους μελετητές, επισημαίνεται από επιφανείς έλληνες και ξένους αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα με τεκμηριωμένα άρθρα, σχέδια και ανασκαφές. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους: Doerpfeld, Dismoor, Kerenyi και Ορλάνδο. Οι αρχιτέκτονες-περιηγητές J.Stewart και N.Revett, κατά την επίσκεψη τους στην Αθήνα το 1751-1753, αποτύπωσαν τον ναό, ο οποίος σωζόταν ακόμα σχεδόν ακέραιος, ενσωματωμένος με την εκκλησία γνωστή ως «η Παναγιά στην Πέτρα». Οι ίδιοι περιηγητές, αποτύπωσαν επίσης λεπτομέρειες αρχιτεκτονικών μελών, όπως κιονόκρανα και τμήμα της μαρμάρινης ζωφόρου, που βρίσκεται σήμερα στα μουσεία του Βερολίνου και της Βιένης.

Η υπόθεση του ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος χρονολογείται ήδη από το έτος 1964, όταν το Κ.Α.Σ. γνωμοδότησε υπέρ της απαλλοτρίωσης ιδιοκτησιών, ώστε να απελευθερωθεί ο χώρος του ναού. Έκτοτε, το θέμα επανέρχεται και πάλι το 1972, το 1973, το 1993, το 1995, το 2002 και το 2003, όπου με νέες γνωμοδοτήσεις το Κ.Α.Σ. αποφαίνεται υπέρ της απαλλοτρίωσης ολόκληρου του περί την θέση του ναού οικοδομικού τετραγώνου, για λόγους διατήρησης της ιστορικής μνήμης. Η μη εκτέλεση της απαλλοτρίωσης, με την αδυναμία του Τ.Α.Π.Α. να καλύψει το ποσόν, οδηγεί το 1999 και το 2003 την όλη υπόθεση σε εκκρεμότητα.

Η πρόσφατη, εκ νέου, αναπομπή και μάλιστα με θέμα την «Έγκριση ή μη οικοδόμησης στο οικοδομικό τετράγωνο που περιβάλλεται από τις οδούς Αρδηττού – Κούτουλα – Θωμοπούλου – Κεφάλου», προκαλεί μεγάλη ανησυχία, καθώς διαφαίνεται μία σαφής προσπάθεια απεμπλοκής από την σταθερή θέση περί της απαλλοτρίωσης του χώρου, με ορατό το ενδεχόμενο της υπό προϋποθέσεις οικοδόμησής του.

Κύριε Υπουργέ,

Η αναπομπή του θέματος στο Κ.Α.Σ., με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την ανατροπή μιας επανειλημμένα κατηγορηματικής και τεκμηριωμένης θέσης, προκαλεί έντονο προβληματισμό. Για το λόγο αυτό σας καλούμε να παρέμβετε άμεσα ώστε να υλοποιηθούν επιτέλους οι επί σαράντα έτη σταθερές αποφάσεις για την απαλλοτρίωση και ανάδειξη του μοναδικού αυτού χώρου της πόλης των Αθηνών. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα και την αποκατάσταση του φυσικού αναγλύφου της αρχαίας κοίτης του Ιλισού, καθώς και την ουσιαστική συμπλήρωση της ενοποίησης του χώρου μεταξύ του Ολυμπίου και του Παναθηναϊκού Σταδίου.




Για το Διοικ. Συμβούλιο

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Τ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Θ. ΠΑΠΠΑΣ