ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΕΡΑΣ ΑΡΤΕΜΙΔΑΣ ΣΤΟ ΜΕΤΣ [ΗΜ. ΚΑΤΑΧ. 19-06-2008]
- 29/2/2008
Αθήνα, 29.2.2008
Aρ. Πρωτ. 265/ΕΕ-22/ΣΑΚ
Kύριο Μιχάλη Λιάπη
Υπουργό Πολιτισμού
Μπουμπουλίνας 20-22
10682 Αθήνα
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού έχει εκφράσει επανειλημμένως τη σαφή θέση της υπέρ της απαλλοτρίωσης του οικοδομικού τετραγώνου που περιβάλλεται από τις οδούς, Αρδηττού, Κούτουλα, Θωμοπούλου, Κεφάλου, στην περιοχή Αρδηττού - Μετς, όπου βρίσκονται τα θεμέλια του ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, τμήμα του παριλισσίου τοπίου και μεγάλο υστερορρωμαϊκό νεκροταφείο.
Ύστερα από τις τελευταίες εξελίξεις που είδαν το φως της δημοσιότητας θα θέλαμε να σας εκφράσομε την βαθύτατη ανησυχία μας για το μέλλον του αρχαιολογικού αυτού χώρου.
Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε, και το επιβεβαιώσαμε, πως εταιρία με την επωνυμία ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Α.Ε. και διακριτικό τίτλο ΑΡΣΙΝΟΗ Α.Ε. αγόρασε τμήμα του αρχαιολογικού χώρου (28/3/2006) με σκοπό τον αποχαρακτηρισμό και την εκμετάλλευσή του, όπως αναγράφεται στο συμβόλαιό της, με αρ. 21079. Η εταιρία αυτή κατέθεσε δύο αιτήσεις κατεδάφισης στην Πολεοδομία Αθηνών, τη μια στο Τμήμα Κατεδαφίσεων με ημερομηνία 15/11/2007 και τη δεύτερη στο Τμήμα Επικινδύνων, με ημερομηνία 21/12/2007. Οι ενέργειες αυτές των νέων ιδιοκτητών έρχονται σε αντίθεση με την υπουργική απόφαση της 31/10/ 2005 του κ. Πέτρου Τατούλη, η οποία ορίζει ξεκάθαρα πως η καθαίρεση των κτισμάτων του οικοδομικού τετράγωνου καθώς και η ανασκαφική έρευνα θα διεξαχθεί από την Γʼ ΕΠΚΑ με δαπάνες του Υπουργείου Πολιτισμού. Η απόφαση αυτή πραγματώθηκε άλλωστε στην πρώτη φάση της κατεδάφισης, που διεξήχθη στις
27/11/2006 από το ΥΠΠΟ χωρίς να ζητηθεί οποιαδήποτε άδεια από άλλους φορείς, παρά μόνον η γραπτή έγκριση των ιδιοκτητών.
Η δαπάνη της πρώτης κατεδάφισης ανήλθε στο ποσό των 55.200,00 ?
συμπεριλαμβανομένου και του Φ.Π.Α. Η πρώτη κατεδάφιση αφορούσε όλα τα κτίσματα εντός του οικοδομικού τετραγώνου. Υλοποιήθηκε όμως σε τμήμα που καλύπτει σε έκταση το 1/3 της επιφάνειας και το 44% του όγκου του Ο.Τ. με βάση τοπογραφικό του ΤΑΠΑ (θεωρημένο στις 19/07/1993), και διακόπηκε, χωρίς να ολοκληρωθεί ούτε καν αυτό το τμήμα, τον Δεκέμβριο του 2006, λόγω εξάντλησης των κονδυλίων.
Τον Ιανουάριο του 2008 κλιμάκιο του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς
(ΣΑΚ) της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ επισκέφθηκε τον χώρο και διεπίστωσε ότι υπάρχει εμφανές αρχαιολογικό υλικό, κυρίως λιθόπλινθοι, πιθανώς προερχόμενες από τη λιθοδομή αρχαίων οικοδομημάτων στην περιοχή. Το υλικό αυτό βρίσκεται σε δεύτερη χρήση ενσωματωμένο στους τοίχους και στις μάντρες των νεώτερων κτισμάτων που διατηρούνται ακόμα στον χώρο, αλλά και διάσπαρτο ανάμεσα στο νεώτερο οικοδομικό υλικό, πέτρες, ξύλα, μπετόν κ.λπ. στο τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου, όπου εξελίχθηκε η πρώτη κατεδάφιση. Από την αυτοψία δεν φάνηκε το αρχαιολογικής σημασίας υλικό, που παραμένει στον χώρο, να έχει διαχωριστεί και διατηρηθεί ξεχωριστά από το υπόλοιπο υλικό και είναι άγνωστο πού και πώς έχει καταγραφεί, δεδομένης της πιθανής προέλευσής του από αρχαίο οικοδόμημα. Επίσης, διαπιστώθηκε πως τμήμα του "υπογείου" της οικίας Λιβανού
- αριθμός 4 στο τοπογραφικό του ΤΑΠΑ - μπαζώθηκε με τα προϊόντα κατεδάφισης.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η περίφραξη είναι ανεπαρκής για την ασφάλεια του χώρου.
Στις 5/11/2007 η Γ' ΕΠΚΑ προκήρυξε μειοδοτικό διαγωνισμό με προϋπολογισμό 35.000,00 ? (συν Φ.Π.Α.) με σκοπό την κατεδάφιση των υπολοίπων κτισμάτων που βρίσκονται στο 70% του Ο.Τ. και που έχουν όγκο άνω του 50% του αρχικού συνόλου των κτισμάτων, βάσει του άνω αναφερθέντος τοπογραφικού και επίσης την αποκομιδή όλων των μπάζων. Διερωτόμεθα πώς μπορεί να ενεργηθεί η κατεδάφιση, ο διαχωρισμός του αρχαίου υλικού, η υπόλοιπη καθαίρεση και η αποκομιδή όλων των μπάζων ενός τμήματος σε όγκο και επιφάνεια μεγαλύτερου της προηγούμενης μη ολοκληρωμένης καθαίρεσης, με έναν προϋπολογισμό μικρότερο κατά 36% αυτού του 2006.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στη σταθερή μας θέση πως η κατεδάφιση και η ανασκαφική έρευνα έχουν νόημα μόνο για την ανάδειξη του από τον Αρχαιολογικό Νόμο αναγνωρισμένου αυτού ιστορικού και αρχαιολογικού χώρου και ότι πρέπει να ακολουθήσουν την απαλλοτρίωση. H αξία του πολύ σημαντικού αυτού αρχαιολογικού χώρου δεν έγκειται μόνο στα κατάλοιπα που έχουν έλθει έως τώρα στο φως ή που οπωσδήποτε θα έλθουν στο φως σε μια μελλοντική, συστηματική, έρευνα, αλλά και στο γεγονός ότι αποτέλεσε σπουδαίο μνημειακό και ταφικό σύνολο της Αρχαιότητας. Στον χώρο αυτό ορθονώταν στα κλασικά χρόνια ο ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδας (του ίδιου ακριβώς τύπου με τον ναό της Αθηνάς Νίκης της Ακρόπολης), ο οποίος σωζόταν ακέραιος έως τα τέλη του 18ου αιώνα. Ο ναός αυτός απεικονίστηκε από τους Stuart και Revett στο μνημειώδες έργο τους, εξασκώντας έτσι αποφασιστική επιρροή, στις αρχές του 19ου αιώνα, στη γένεση και την εξάπλωση του κλασικισμού (Greek Revival) σʼ ολόκληρη την Ευρώπη.
Επιπροσθέτως ο χώρος αυτός αποτέλεσε και αποτελεί πολύτιμο τμήμα του παριλίσσιου τοπίου, η δε απαλλοτρίωση και ανάδειξή του θα οδηγήσει στην ανάκτηση ενός σημαντικού τμήματος της αρχαίας αθηναϊκής τοπογραφίας, που σήμερα είναι εντελώς παραγνωρισμένη. Η περαιτέρω έρευνα του ήδη τεκμηριωμένου και από τον νόμο αναγνωρισμένου ιστορικού και αρχαιολογικού χώρου είναι αναγκαία μόνο για να εμπλουτίσει περαιτέρω τις γνώσεις μας, ενόψει της ανάδειξής του. Η αναγκαία αυτή έρευνα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ορθά υπό τη μεγάλη πίεση των ιδιοκτητών, την οποία και η αρμοδία ΕΠΚΑ ομολογεί σε επιστολές της προς τον τέως Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου.
Κατόπιν όλων αυτών των εξελίξεων, παρακαλούμε όπως επαναφέρετε το θέμα στο Κ.Α.Σ. για απαλλοτρίωση, όπως έχει εισαχθεί για συζήτηση και αποφασιστεί επανειλημμένως εδώ και 40 χρόνια, με τελευταία την ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου αρ. 32/2.7.2003.
Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι οποιαδήποτε οικονομική δυσκολία του Υπουργείου να καταβάλει το τίμημα της απαλλοτρίωσης (2.833.813 ?
αντικειμενική άξια βάσει αγοροπωλησίας του 2006) δεν πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για την καταστρατήγηση του Αρχαιολογικού Νόμου και την καταστροφή ενός σπουδαιότατου αρχαιολογικού χώρου δημόσιας ωφέλειας για λόγους αμιγών ιδιωτικών συμφερόντων.
