Tσιμέντο να γίνει...

ΤΑ ΝΕΑ - Σελ.:19 - 14/1/2005

ΠΟΛYKATΟIKIA ΣE XΩPΟ APXAIΟY NAΟY ΣTΟ METΣ;

Πρώτοι οι Τούρκοι, τον 18ο αιώνα, κατεδάφισαν τον κλασικό αρχαίο ναό -ιωνικού ρυθμού- της Αγροτέρας Αρτέμιδος. Και τώρα το υπουργείο Πολιτισμού ετοιμάζεται να ολοκληρώσει την «εξαφάνισή» του, παραδίδοντας και τα τελευταία του λείψανα στην ανοικοδόμηση για να γλιτώσει το κόστος μιας ακριβής απαλλοτρίωσης στο «μπαλκόνι» της Αθήνας, στο Μετς.

Κόντρα σε επτά διαφορετικές κηρύξεις σε αρχαιολογικό, απαλλοτριωτέο, χώρο κατά τη διάρκεια 40 ετών, ο ιστορικός τόπος με τα θεμέλια ενός ορόσημου της Αρχαίας Αθήνας, του Ιερού της Αγροτέρας, αναπέμπεται στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με απόφαση του υφυπουργού Πολιτισμού Π. Τατούλη. Και για πρώτη φορά ζητείται να δοθεί σε ιδιώτη άδεια οικοδομής στον χώρο του Ιερού.

Στο μεταξύ, η ανασκαφική έρευνα του οικοδομικού τετραγώνου 1.390 τ.μ. δεν έχει ολοκληρωθεί. Και ενόψει της παράδοσης στο... τσιμέντο ο Όμιλος Πρωτοβουλία Κατοίκων του Μετς ζητεί από τον υπουργό Πολιτισμού την άμεση απαλλοτρίωση και προστασία του Ιερού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, την ανασκαφή, τον καθαρισμό και τη διαμόρφωση του χώρου ώστε να γίνει επισκέψιμος. Και ζητεί επίσης από τη Δήμαρχο Αθηναίων να χαρακτηρισθεί το οικοδομικό τετράγωνο κοινόχρηστος χώρος.

Μέχρι το 1778 ο μικρός - όσος και ο ναός της Νίκης πάνω στην Ακρόπολη - ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος, που είχε ανεγερθεί το 448 π.X., πιθανότατα από τον Καλλικράτη, σωζόταν σχεδόν ακέραιος. Με διάφορες προσθήκες είχε μετατραπεί σε εκκλησία, την Παναγία της Πέτρας, γύρω από την οποία εκτεινόταν ένα μεγάλο παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο. Ο αρχαίος τόπος συνδεόταν με τη νίκη επί των Περσών στον Μαραθώνα, τον μαραθώνιο, τις όχθες του Ιλισού και την τέλεση των Μικρών Ελευσινίων Μυστηρίων.

Το 1962, ο αρχιτέκτων I. Τραυλός ανακάλυψε και έσωσε τον αναλημματικό τοίχο και το 1964 βγήκε η πρώτη απόφαση απαλλοτρίωσης («διότι πρόκειται περί ενός των επιφανεστέρων μνημείων των Αρχαίων Αθηνών»). Αποφασίστηκε η διαμόρφωση του χώρου σε αρχαιολογικό και επισκέψιμο.

Ακόμη και η χούντα τον άφησε άθικτο. Το 1973 κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικοδομικού τετραγώνου, η οποία δεν υλοποιήθηκε. Το θέμα επανήλθε με αίτηση των ιδιοκτητών το 1993. H αείμνηστη υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη κήρυξε την απαλλοτρίωση, ύψους τότε 194 εκατ. δρχ., που αποσύρθηκε από τον διάδοχό της Θάνο Μικρούτσικο, ο οποίος ζήτησε διεξαγωγή ανασκαφής και προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών από οργανώσεις και προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Ακολούθησε ανασκαφή στα ερείπια οικιών ιδιοκτησίας τών K. Λιβανού και K. Γιακουμάτου, κάτω από τα οποία τοποθετείται η βάση του ναού.

Το ΚΑΣ κατέληξε υπέρ της απαλλοτρίωσης, που ορίσθηκε το 1998 στο ποσόν των 472 εκατ. δρχ., το οποίο δεν πληρώθηκε εμπρόθεσμα με αποτέλεσμα την βάσει νόμου αυτοδίκαιη ανάκληση το 2002. Το Συμβούλιο επανακήρυξε την απαλλοτρίωση, αλλά η απόφαση του υπουργού Πολιτισμού εκκρεμεί. Τον Οκτώβριο οι ιδιοκτήτες ζήτησαν αναπομπή του θέματος και έγκριση οικοδόμησης του τετραγώνου. Τον Δεκέμβριο η A' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων πρότεινε κατεδάφιση των ετοιμόρροπων κτιρίων και ανασκαφή...


Έχει και «Ελγίνεια»

Κάποια σημαντικά μέλη του ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, όπως κιονόκρανα και τμήμα της μαρμάρινης ζωφόρου, μετά την κατεδάφισή του διασκορπίστηκαν - όπως τα Ελγίνεια - στα Μουσεία του Βερολίνου και της Βενετίας. Ο τόπος ανασκάφηκε συστηματικά το 1897 από την Αρχαιολογική Εταιρεία, που αποτύπωσε το διάγραμμα του ναού, την ημιεξαγωνική αψίδα, τμήμα της ζωφόρου (που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο), πλήθος αγγείων και πρωτοχριστιανικούς τάφους δίπλα στην κοίτη του Ιλισού.


Κωδικός άρθρου: A18139P191
ID:449491